اطلاعات: سازمان حفاظت محیط‌زیست تدوین برنامه «مدیریت تغییرات اقلیمی» با رویکرد افزایش سازگاری با اثرات تغییر اقلیم و کاهش آسیب پذیری ناشی از آن را در دولت تصویب کرده و به مجلس تحویل داده است. نمایندگان مجلس در ماههای پایانی عمر مجلس یازدهم در مقابل آزمونی مهم قرار گرفته‌اند و آن تصمیم گیری درباره لایحه‌ای به نام تغییر اقلیم است که یکی از مهم‌ترین و شاید قابل توجه‌ترین چالش کشور باشد. از اینرو با داریوش گلعلی‌زاده، رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت از محیط‌زیست گفت‌وگو کردیم.
وی با تاکید بر این که روند چند دهه اخیر نشان داد سیاستگذاران موضوع تغییر اقلیم را جدی نگرفتند، گفت: روز به روز با بحران‌ها و پیامدهای تازه‌ای مانند سیلاب‌ها و خشک شدن تالاب‌ها از ابعاد تغییرات اقلیم مواجهیم به همین دلیل، تدوین لایحه تغییرات اقلیمی را پیرو سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزه محیط‌زیست در دستور کار قرار دادیم. این لایحه در کمیسیون تلفیق مجلس به تصویب رسیده و امیدوارم که نمایندگان مجلس به این موضوع توجه ویژه‌ای داشته باشند.
وی افزود: به باور من توجه به تغییر اقلیم، بزرگترین خدمت به کشور است چون اگر از این موضوع غافل شویم، تمام موضوعات و قوانین مندرج در برنامه هفتم توسعه تحت تأثیر قرار می‌گیرد. کشور باید در برابر پیامدهای تغییر اقلیم، سازگاری نشان دهد تا آسیب‌پذیری ما کاهش یابد. تغییر اقلیم ادامه‌دار است و تنها کار ما افزایش تاب‌آوری و سازگاری زیرساخت‌های کشور با پیامدهای تغییر اقلیم است.
رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست در پاسخ به اینکه این لایحه چه الزاماتی برای بخش‌های مختلف ایجاد می‌کند، اظهارکرد: بر اساس این لایحه همه دستگاه‌های اجرایی باید تمامی فعالیت‌های خود را منطبق با اقدامات تغییر اقلیم تعریف کنند.این الزام همه بخش‌های سلامت، کشاورزی، صنعت، خدمات و سایر بخش‌ها را دربر می‌گیرد.
به طور مثال بخش سلامت کشور که سهم ۵ درصدی در انتشار گازهای گلخانه‌ای دارد، باید بر اساس دستورالعمل کاهش گازهای گلخانه‌ای لایحه تغییر اقلیم و انطباق‌پذیری این لایحه، عمل کند.
وی در پاسخ به اینکه گفته می‌شود خاورمیانه بیشترین تأثیرپذیری را در حوزه تغییر اقلیم دارد، منطقه دراین زمینه چه اقداماتی انجام داده‌است، گفت: کشورهای منطقه حول برنامه‌ای به نام مدیریت تغییرات اقلیمی حرکت می‌کنند. این کشورها هم در جای‌جای طرح‌ها و برنامه‌های خود، تغییر رویکرد منطبق بر تغییرات اقلیمی را دارند.
مسئله اینجاست که متاسفانه در کشور ما نگاه بخشی‌نگر وجود دارد. به این معنا که هر بخشی به طور جداگانه اقدامات خود را پیش می‌برد، در حالی که به شدت نیازمند هم‌افزایی و همگرایی لازم در تفکرات و رویکردهای مقابله با تغییرات اقلیم هستیم. لایحه مقابله با تغییر اقلیم، این خلأ را پر می‌کند و همه ذیل یک برنامه به عنوان لایحه تغییرات اقلیمی با کارکرد سند بالادستی تمامی برنامه‌های توسعه‌ای کشور، عمل کنند. این بدان معناست که مبنای نقشه راه کشور در همه حوزه‌ها اعم از انرژی، صنعت، اقتصاد و... باید منطبق بر لایحه تغییرات اقلیمی باشد.
گلعلی‌زاده تاکید کرد: یکی از اهداف سند چشم‌انداز ۲۰ ساله کشور، بهره‌مندی از محیط‌زیست مطلوب است. لایحه تغییرات اقلیمی کمک می‌کند که همه سیاست‌های کشور در زمینه تحقق این هدف، هم‌راستا تنظیم شوند. توجه داشته باشید که برنامه هفتم توسعه، آخرین برنامه این سند ۲۰ ساله و این آخرین فرصت ما برای نیل به این هدف است.
معتقدم حتی اگر در مجلس در تصویب برنامه هفتم توسعه وقفه افتد تا به درستی به لایحه تغییر اقلیمی پرداخته شود، کشور منتفع خواهد شد. تعجیل در تصویب برنامه هفتم توسعه، بدون توجه به بحث محیط‌زیست و تغییرات اقلیم، سبب توسعه ناپایدار می‌شود. اگر بدون توجه به واقعیت‌های کشور، برنامه بنویسیم بعدها قوانین در اجرا دچار مشکل می‌شوند. کمااینکه اکنون هم با این معضل مواجهیم.
نپیوستن ایران به معاهده آب و هوایی پاریس و اینکه آیا بدون این معاهده می‌توانیم با تغییرات اقلیمی و پیامدهای آن به درستی روبه‌رو شویم، سئوال دیگری بود که گلعلی‌زاده در پاسخ گفت: معاهده پاریس دارای ملاحظاتی است که حاکمیت باید درباره آن تصمیم بگیرد. در واقع محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها باعث شده است تا در چند حوزه‌ای که جزو الزامات اساسی معاهده پاریس است مثل انتقال تجارب، فناوری و حمایت‌های مالی، نتوانیم بهره‌مند شویم.
وی ادامه داد: شرایط محیط زیستی کشورهای پیشرفته در برهه‌ای در بحث آلودگی آب، مصرف سوخت‌های فسیلی، انتشار گازهای گلخانه‌ای و دیگر حوزه‌ها بسیار بدتر از شرایط امروز ما بود؛ اما این کشورها با تغییر دیدگاه در بخش‌های مختلف و دستیابی به فناوری‌های منطبق بر محیط زیست، بر مشکلات خود فائق آمدند. حال لازم است به کشورهای در حال توسعه کمک کنند تا آنها هم با تأمین زیرساخت‌ها و الزامات لازم برای اقدام در حوزه تغییر اقلیم، گام بردارند.
مسئله تغییر اقلیم، محصور در یک مرز و جغرافیا نیست. مثل اینکه تمام دنیا باید در نگهداری جنگل‌های آمازون به برزیل کمک کنند چون همه از منافع آن بهره‌مند می‌شوند و این جنگل یکی از بزرگترین منابع جذب گازهای دی‌اکسیدکربن در جهان است.
گلعلی‌زاده افزود: توجه به رویکرد تغییر اقلیم در نهایت شرایط ما را در همه بخش‌های اقتصادی و اجتماعی بهبود می‌دهد. باید بدانیم که توسعه پایدار ضمن آنکه منافع نسل فعلی را تأمین می‌کند، نسل‌های آتی را هم در نظر می‌گیرد و این اصل صریح قانون اساسی است که رعایت منافع نسل‌های بعد، وظیفه ماست.
وی در پایان تاکید کرد: باید از منابع به اندازه‌ای مصرف کنیم که کشور را دچار خسران نکنیم.
اکنون یکی از پیامدهای مهم تغییر اقلیم، مهاجرت گسترده به نواحی برخوردار است.با افزایش طوفان‌های گرد و غبار و کاهش منابع آب، سیل مهاجرت به نواحی برخوردار، باعث ضربه زدن به ظرفیت محیط زیستی و منابع آنها خواهد شد و در نهایت این مناطق هم آسیب می‌بینند. سیاستگذاران باید در تصمیم گیری‌های خود، جای‌جای کشور را برای برخورداری از حداقل‌ها و زیست مناسب ببینند تا در آینده‌ای نزدیک، مهاجرت مهم‌ترین مسئله امنیتی کشور نباشد.
تبادل نظر